16/03/2015

Pensi poste

Eta proza poezio

Mi estas en tunelo. Longega. Sufiĉe longega por malvidebligi sian finon. Tro longa eble. Timigante.

Mi estas en tunelo, kies la finon mi ne povas vidi. Sed se mi ne povas vidi la finon de ĝi, mi povas vidi eĉe. Kial? El kie alvenas la lumon? Eble pli gravas ol la demando, el kie mi alvenas. Eble.

Mi paŝu. Tio, kion oni ne vidas, probable ekzistas. Paŝante, ĝin trovonte. El kie mi alvenas ne gravas. Kien mi iras ankoraŭ pli gravas ol la origino de la lumo. Certe.

La malnovhebreoj ne imagis la ordon de la mondo kiel ni. Laŭ ili, oni ne antaŭeniras al la estonteco. Oni ne estas face al ĝi. Ne, oni malantaŭeniras al ĝi. Oni estas dorse al ĝi. Ĉu ili ne pravis? Ĉu oni ne vidas nur la estintecon?

Mi eble malantaŭeniru por trovi la elirejon. Timo al mi pensigi ŝtultaĵojn. Sed ĝi ne malpermesas al mi pluiri. Pluiru.

Mi paŝas nun ekde kiam? Nenio ŝanĝiĝis. Lumo ne fortiĝis. Nigraj muroj, nigra plafono kaj nigra grundo anstataŭis nigran grundon, nigran plafonon kaj nigrajn murojn. Ĉu male? Malus.

Mi ankaŭ ne ŝanĝiĝis. Mi longtempe paŝis. Mi ne bezonas trinki ĉar mi ne soifas. Mi ne bezonas manĝi ĉar mi ne malŝatas. Ĉu oni povus esti sen bezoni? Ne.

Paŝante, sin trovonte. Mi finfine komprenis. Ne gravas ĉu mi antaŭeniras aŭ ĉu mi malantaŭeniras. Ne gravas la demandojn. Ĉiuj, ĉia, ĉies. Nenion plu gravas, kaj neniam io denove gravos. Neniam gravediĝos. Neniam gravedigos. Nur the grave gravas, por la eternec'.


Bildo de Jugbo, disponebla laŭ permesilo CC BY-NC-ND 2.0.
Fonto: https://www.flickr.com/photos/jugbo/4044489819.

02/03/2015

Ĉu New horizons trovos viveblecojn sur Plutono?

Ekde januaro, mi estas abonata al la fama usona sciencfikcia revuo Analog Science Fiction and Fact. Por tiuj, kiuj ne konas tiun revuon kaj sciencfikcion ĝenerale, sufiĉas diri ke ĝi estas ido de la pulpa magazino Astounding stories, kaj ke ĝi havas la apartaĵon enhavi kvazaŭ nur rakontojn science eblajn kaj sciencajn artikolojn. Por tiuj, kiuj konas iom sciencfikcion, mi povas diri ke ĝi ŝatas la hard sciencfikcion.

Hodiaŭ, mi volas pridiskuti unu el la informoj, kiujn mi legis en la aprila kajero1 (mi ne scias ĉu estas usona kutimo, sed ili publikigas iliajn kajerojn je du aŭ tri monatoj antaŭ la dato skribita en la kovrilo). Ĝi estas trovebla en tiu artikolo: Richard A. Lovett, "New Horizons at Pluto: The Grand Tour Finally Completed", in: Analog Science Fiction and Fact 135/4 (2015), p. 32-39, kaj rakontas pri la historio de la kosmosondilo New Horizons kaj pri la aĵoj, kiujn ĝi eble trovos sondante Plutonon.

Pri la sondilo mem, mi ne parolos tie ĉi multe; mi certas ke ekzistas en via gepatra lingvo multajn informojn sur la reto. Legu jam la Vikipedian paĝon, kaj vi trovos maldekstre ligojn por alilingvaj paĝoj (se vi scipovas la Anglan, vi havas avantaĝon, kaj vi povas legi ekzemple la oficiala paĝo de la sondilo en la retpaĝaro de la NASA aŭ la Twitter-fadeno). Sufiĉas diri ke ĝi estas la unua kosmosondilo lanĉita ĝis Plutono (kaj poste ĝis la Kujper-zono), ke ĝi vojaĝas ekde 2006, ke ĝi povas vidi Plutonon ekde januaro, ke laŭ la plano, ĝi estos la pli proksima je la 14a de julio (estas retrokalkulo en la paĝo de la NASA) kaj ke ĝi povas havi gravajn problemojn, ĉar ni ne scias kion estas ĉirkaŭ Plutono.

Traduko: "Plutona orbito tra historio: Kie estis Plutono kiam ĝi estis malkovrita? Kaj dum la alproksimiĝo de New Horizons?"

La ŝatantoj de sciencfikcio ja interesiĝas pri astronomio kaj tiu tipo de sondiloj. Sed tiu, kiu interesas pli ilin, estas la vivo en aliaj planedoj ol la nia. Do la artikolo de Dro Lovett demandas ĉu eblas ke, kiel sur Eŭropo, la luno de Jupitero, ekzistas likva akvo sub ĝia supraĵo. Kaj laŭ la aŭtoro de la artikolo, la respondo estas jesa. Kaj se likva akvo ekzistas, la vivo povas ekzisti ankaŭ.

Li ne diras ke probable tiu likva akvo ekzistas, kaj ke do probable ion vivas sur Plutono. Simple ni, nefakuloj, pensas facile ke Plutono estas morta, malvarma planedoido (ĝi ne estas planedo), sen interesaj karakteroj. Kaj ni eble eraras. Kiel la aŭtoro skribis: "Parto de la amuzo en tiu tipo de vojaĝo de malkovro estas ke neniu scias kion atendi2".

Mi nun do rigardos New Horizons kiel Rosetta kaj eble eĉ pli. Se Rosetta povus ekspliki iom pli bone la naskiĝon de la vivo Tera, New Horizons povas aldoni unu ebla loko gastigante vivon en nia suna sistemo. Kaj aldonante ĝin, ĝi fakte aldonas milojn en la Kujper-zono!

Kaj eĉ se New Horizons pruvas ke ne ekzistas likva akvo sur Plutono aŭ pruvas nenion pri tiu temo, ĝi nur povos aldoni tre interesajn sciojn pri aliaj temoj, kiel la formado de nia suna sistemo.


1: Unu el la aliaj sciencaj artikoloj, kiu temas pri la vivo de Edwin Armstrong, kreisto de la FM radioj, estas aparte interesa laŭ mi, kaj ĝi estas libere legebla en la retpaĝaro de la revuo! Estas: Jeffrey D. Kooistra, "Astounding Armstrong", in: Analog Science Fiction and Fact 135/4 (2015), p. 78-80. Se vi scipovas la Anglan, nepre legu ĝin tie: http://www.analogsf.com/2015_04/altview.shtml. E. Armstrong ne havas paĝon en la Esperantlingva Vikipedio; iu kreu ĝin!

2: "Part of the fun of such a voyage of discovery is that nobody knows what to expect", Richard A. Lovett, op. cit., p. 34.